اقتدار، اراده، توانمندی، تجربه، اعتماد و توسعه ایرانی

۱۴ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «شاهین منصوری» ثبت شده است

مفاهیم اساسی در مطالعه رفتار مصرف کننده (بخش اول)

انسان سال‌هاست اقدام به نوآوری، آفرینش و گسترش محصولاتی نموده که روزی برایش رویا بوده است. امروزه این محصولات در زندگی بشر نقش حیاتی دارند. زمانی که محصولی برای مصرف تولید می‌شود، ضرورت دارد ویژگی‌های مختلف جمعیت کاربران، تعامل کاربران و محیط استفاده از محصولات، در نظر گرفته شود.

شاهین منصوری

شاهین منصوری- کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی

از دیدگاه مصرف‌کنندگان، دسته‌بندی‌های مهمی باید در نظر گرفته شود. در حالی که گروهی از محصولات تنها برای گروه اندکی از مصرف‌کنندگان هستند، سایر محصولات، تقریباً در سراسر جهان شناخته شده‌اند و مصرف سراسری دارند. عواملی مانند سن، وضعیت اقتصادی، اجتماعی و خصوصیات فردی، بهترین معیار تعیین‌کننده برای گروه کالایی مناسب، برای رفع نیازهای افرادند.

رده سنی، نقش مهمی در انتخاب محصول بازی می‌کند. برای مثال بزرگسالان بیشتر از جوانترها به دنبال محصولات مرتبط با حفظ سلامتی‌اند و جوانترها بیشتر به دنبال پوشاک، گوشی هوشمند و نرم‌افزارهای مرتبطند. طراحان محصولات برای هرگروه سنی، باید از چگونگی تأثیر این محصولات بر کاربران آگاه باشند؛  به عنوان مثال کالاهایی را که برای اطفال تولید می‌شود، افزایش دهند و به فعالیت‌های روزانه آنها کمک نمایند؛ مانند وسایل کمک شنوایی، عینک مطالعه و چرخ دستی خرید.

وضعیت اقتصادی و اجتماعی نه تنها بر نوع محصولاتی که افراد قادر به خرید آنهایند تأثیرگذار است، بلکه کالاهایی را که از سوی دوستان و همکاران در معرض آنها قرار می‌گیرند، شامل می‌شود. توانگری مالی نقش حیاتی در مصرف‌گرایی جهانی و همزمان با وضعیت تجارت بین‌الملل بازی کرده است و طراحان محصولات نیز وضعیت اقتصادی و اجتماعی را در زمان هدف‌گذاری بخش‌های بازار برای خرید محصولات در نظر می‌گیرند.

سطح تحصیلات مصرف‌کنندگان معمولاً بر درآمد تأثیر دارد و در نتیجه بر نوع محصولاتی که این گروه ترجیح می‌دهند نیز موثر است. افرادی که از سطح تحصیلات بالاتری برخوردارند، انتظارات متفاوتی از محصولات، تجربیات و محیط‌های کاربردی محصول دارند. این افراد ممکن است علاقه به خرید کتاب‌های آموزشی، مجله‌ها و دیگر ابزار آموزشی داشته باشند و در حالت کلی‌تر، اغلب اوقات، تحصیلات بیشتر با توانگری مالی همبستگی دارد که به نوبه خود بر تصمیم خرید تأثیرگذار است.

تقریباً 200 کشور در هفت قاره جهان وجود دارد. با توجه به تعدد کشورهای جهان و تنوع زبانی و جمعیت‌شناختی، باز هم محصولات اساسی و اولیه مصرفی در سراسر دنیا همسانند. تفسیر کالاها در سراسر دنیا با توجه به فرهنگ‌های مختلف و شیوه‌های زندگی، جالب توجه است. به عنوان مثال، زمانی که قرار است به ایمنی محصول توجه شود، زبان از اهمیت خاصی برخوردار می‌شود و ادبیات بر توانایی مصرف‌کنندگان بر مطالعه دستورالعمل‌ها و هشدارها بسیار تأثیرگذار است.

افراد با ناتوانایی‌های جسمی، نیاز به محصولات تخصصی برای افزایش قابلیت دستیابی محیطی دارند. افرادی با نقصانی مانند اوتیسم، سندروم و ضایعات مغزی می‌توانند از محصولات فن‌آورانه استفاده کنند؛ مثلاً برنامه‌هایی وجود دارد تا افرادی را که اختلال گفتاری دارند برای صحبت کردن، کمک کند. محصولات بسیاری هم برای افرادی با محدودیت‌های فیزیکی وجود دارد، مانند صندلی چرخ‌دار و دیگر وسایل متحرک، پروتزها، کنترل از راه دور و زنگ‌های تصویری.

نویسنده: شاهین منصوری- کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
شاهین منصوری

نظریه‌های رفتار مصرف کننده از دیدگاه اندیشه‌وران مسلمان

گروه اول اعتقاد دارند، با وارد کردن احکام و محدودیت‌های اسلامی، مطلوبیت برای مسلمانان به حداکثر می‌رسد. یکی از تفاوت‌های ساختاری میان انسان اقتصادی و انسان اسلامی آن است که تابع مطلوبیت دومی، دارای متغیر جدیدی به نام پاداش یا جزا در آخرت است. گروه دوم با رد اصل مطلوبیت، موضوع دیگری را مطرح ساخته‌اند.

شاهین منصوری

شاهین منصوری- کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی

الف) اصل بیشینه کردن تطابق رفتار با احکام شرع

هر قدر رفتار فرد، با استانداردهای اخلاقی تطابق بیشتری داشته باشد، موفق‌تر است. فرد مسلمان در طول زندگی، در تمامی مراحل وجود و در هر مرحله، تلاش خواهد کرد هماهنگ با ارزش‌های اخلاقی قدم بردارد. این هرگز به معنای گرایش به ریاضت و انکار مقاصد اقتصادی نیست.

ب) اصل بیشینه کردن مصلحت بندگان

انتخاب میان تخصیص درآمد به نیازهای دنیایی، انتخاب بین مصرف حال و آینده، انتخاب بین سطوح گوناگون نیازهای مصرفی حال و انتخاب بین گزینه های مختلف از سبد کالاهای مصرفی. اصلام مبنای دیگری را جایگزین خواسته ها می کند و نیازهای انسان را به پنج نوع لوازم حفظ دین، نفس، عقل، نسل و مال) و به سه سطح ضروریات، کفات و رفاه تقسیم می کند.

ج) اصل بیشینه کردن حب یا رضایت خداوند

انسان از میان کالاها و خدمات مختلف، با توجه به محدودیت های خود، به نحوی انتخاب می کند که محبت آنها را به حداکثر برساند. مصرف کنندگان، کالاها و خدمات را برای مصارفی انتخاب می کنند که رضای خداوند را به حداکثر برساند.

چنان که مشاهده می شود، در تمام اصول پیشنهاد شده، مصرف کننده مسلمان چه در ناحیه اهداف و انگیزه ها و چه در انتخاب نوع کالاها و چه در روش دستیابی به اهدا، در چارچوب عقاید و ارزش های اسلامی عمل می کند که بالطبع از معیار طبیعی مطلوبیت و عقلانیت ابزاری متمایز است.

نویسنده: شاهین منصوری- کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
شاهین منصوری

نظریه‌های رفتار مصرف کننده در اقتصاد سرمایه‌داری

نظریه‌های رفتار مصرف کننده در اقتصاد سرمایه‌داری، چند مولفه اساسی دارد:

الف) اصل فلسفی دئیسم: پیش از رنسانس، اعتقاد بود، خداوند، آفریدگار و پروردگار عالم است و قرار داشتن طبیعت تحت تدبیر مشیت اوست. پس از رنسانس به دلیل نارسایی آموزه‌های کلیسا، تفکر قبل کنار گذاشته شد و تفکر دئیسم جای آن را گرفت. در این تفکر به عقل انسان تکیه می‌شود. باوری وجود دارد مبنی بر اینکه انسان به آموز‌های آسمانی ‌نیاز ندارد. همچنین به ارتباط خداوند با عالم طبیعت اعتقادی نیست.

شاهین منصوری

شاهین منصوری- کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی

ب) طبیعت گرایی: از نتایج تفکر دئیسم است که به حاکمیت قوانین طبیعی بر امور عالم تکیه دارد. از آنجا که انسان، بخشی از عالم هستی است، پس قوانین طبیعی بر او حاکم است. در این تفکر، قوانین طبیعی به دو بخش «کلیت» و «تغییر ناپذیری» تقسیم می‌شود.

ج) اصالت انسان (اُمانیسم): عقیده، حالت یا روشی از زندگی است که بر منافع و ارزش‌های بیشتری تمرکز دارد. در مکتب دئیسم، اصالت به خدا داده می‌شود و منشأ تعیین ارزش‌ها، قانون‌گذاری و حاکمیت خداست. اما در اُمانیسم، تنها انسان، ارزش و اصالت دارد و ملاک خوبی‌ها، بدی‌ها، قوانین، مقررات، افکار و تمایلات است.

د) اصالت فرد (فردگرایی): با پیدایش تفکر اُمانیسم، دو نظریه اصالت فرد و اصالت جمع ایجاد شد. اولی، اصالت را به وجدان فردی و دومی، اصالت را به وجدان جمعی می‌دهد. فردگرایی، نظریه یا ایدئولوژی اجتماعی است که ارزش اخلاقی بالاتری را به فرد در برابر جامعه می‌دهد. فردگرایی به ذره‌ای، ملکی و اخلاقی تقسیم می‌شود. فردگرایی یعنی افراد مانند اتم‌اند و به دنبال ثروت، قدرت و هزینه دیگری‌اند. جامعه، مجموعه‌ای از این اتم‌هاست. فردگرایی ملکی، یعنی هر چه هست، دارای خودِ اوست و به خداوند، جامعه یا دولت تعلق ندارد و می‌تواند هرطور مایل است با آن رفتار کند. فردگرایی اخلاقی یعنی معیار نیکی، بدی، نفس و تمایلات نفسانی خودِ فرد است.

هـ) اصل اخلاقی فایده گرایی: باید خوشی و لذت، نهایتِ عمل فرد باشد. قرار است هر خوشی و لذت فردی، برای یک نفر و نه بیشتر حساب شود. همچنین حداکثر مطلوبیت کل، هدف علمِ اجتماعی است.

در بخش بعدی، به اهداف و انگیزه‌های مصرف کننده در اقتصاد سرمایه‌داری می‌پردازیم. ادامه دارد...

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
شاهین منصوری

اخلاق مصرف در اسلام و غرب

یکی از زیرشاخه‌های علم اقتصاد خرد، نظریه‌های رفتار مصرف کننده است. این نظریه‌ها با تئوری تقاضا ارتباط تنگاتنگی دارد. در این نظریه‌ها تحلیل می‌شود، چگونه و برمبنای چه قاعده‌ای، درآمد مصرف کننده در برابر خواسته‌ها و نیازهای گوناگون، تخصیص می‌یابد و عکس‌العمل مصرف کننده در برابر تغییرات قیمت‌ها و متغیرهای دیگر چگونه است.

امروز مهمترین هدف نظریه‌های اقتصادی، برآوردن رضایت مصرف کنندگان است. رفتار مصرفی افراد تحت تأثیر عواملی مانند بیکاری، توسعه نیافتگی، فقر و شرایط محیطی است. اسلام به عنوان یک شریعت کامل، رفتار مصرف کننده را برای رسیدن به صلح، آرامش و شادی در زندگی دنیوی و اخروی کنترل می‌کند. از این رو بهتر است برای بررسی رفتار مصرف کننده، به اقتصاد اسلامی و عواملی مانند اسراف، تبذیر و اتراف توجه ویژه شود.

وقتی مبانی اخلاقی مصرف را در جهان غرب بررسی می‌کنیم، در می‌یابیم سودگرایی عامل مهمی در نظریه‌های اقتصادی غرب است. دیدگاه سود و لذت، محور تشخیص مسائل و قضیه‌های اخلاقی است و همواره بطور کمی یا کیفی مورد توجه قرار می‌گیرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد معضلات بسیاری در جهان وجود دارد که ناشی از مصرف ناروا با هدف کسب سود غیرمتعارف است و جهان را با مشکل جدی روبرو می‌کند. از این جمله می‌توان به گسترش گازهای گلخانه‌ای و افزایش آلاینده‌ها در جهان اشاره کرد.

نظریه بعدی، وظیفه‌گرایی است که در آن بر وجدان بشری و عدم ظلم به دیگران تأکید می‌شود. مصرف بی رویه از دو حیث به ظلم می‌انجامد: الف) با افزایش قیمت در اثر مصرف بی‌رویه، بسیاری از مردم، قدرت خرید خود را از دست می‌دهند. ظلمی برای افراد جامعه که در همان زمان زندگی می‌کنند و می‌توان آن را ظلم درون نسلی نامید. ب) با هدر رفتن منابع کمیاب، امکان رشد پایدار از بین رفته و این امر، اسباب فقر و عقب ماندگی را برای نسل بعدی فراهم می‌آورد و به همین علت چنین مصرفی با عدالت بین نسلی سازگار نیست.

در بخش بعدی، به مبانی و مفروضات نظریه رفتار مصرف کننده در اقتصاد سرمایه‌داری می‌پردازیم. ادامه دارد ...

نویسنده: شاهین منصوری- کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی
۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
شاهین منصوری