تصفیه‌خانه ایران مال، یک مزیت رقابتی پایدار

با توجه به اینکه حیاتی ترین ماده برای زندگی بشر بعد از هوا، آب است، توجه به بحران کم آبی و تلاش برای استفاده بهینه از این عنصر ارزشمند در تمامی جوامع بشری حائز اهمیت است. کشور پهناور ایران به جهت موقعیت جغرافیایی خاص، از گذشته تا به امروز با بحران کم آبی، کم و بیش دست و پنجه نرم می‌کند و چه بسا کمبود این منبع با ارزش یکی از عواملی است که مانع رشد اقتصادی و صنعتی کشور گردیده است.

شاهین منصوری- کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی گرایش تجارت الکترونیکی

این در حالی است که از گذشته‌های دور جمع‌آوری و دفع فاضلاب در شهرها یک مشکل جدی بوده و ضرورت تصفیه آن به لحاظ رعایت بهداشت عمومی و مسائل زیست‌محیطی مربوط به آن حائز اهمیت است. فاضلاب تصفیه نشده حاوی ناخالصی‌ها و مواد بیماری‌زای فراوانی است که در صورت دفع آن به منابع و آب‌های پذیرنده و محیط‌زیست آسیب جدی وارد می‌کند و بدون انجام تصفیه کافی بر روی آن باعث ایجاد مشکلات عدیده‌ای خواهد شد.
بحران کمبود آب، لزوم بررسی و مدیریت این پساب‌ها که امکان تصفیه مجدد یا مصرف در زمینه‌های زراعی را دارند، افزایش داده است. استفاده مجدد فاضلاب‌ها با توجه به کمبود منابع آبی و افزایش جمعیت به ضرورتی حیاتی تبدیل شده است و در کشور ما از اولویت‌هاست. بنابراین در طی دهه‌های اخیر قوانین سخت گیرانه تری در خصوص تصفیه فاضلاب و گسترش اهداف تصفیه وضع شده است.
 در این راستا و همگام با توسعه دانش جهانی، در کشور ما نیز به خاطر اهمیت موضوع منابع آبی و کمبود آن، حفظ محیط‌زیست و سلامت جوامع انسانی، تصفیه فاضلاب‌های شهری به صورت پیشرفته با هدف بازیافت پساب و استفاده مجدد آن به‌عنوان یک ضرورت مطرح شده است و احداث تصفیه‌خانه‌ها برای کاهش مصرف منابع آبی بسیار حائز اهمیت است.
امروزه باید در طراحی تصفیه‌خانه‌های فاضلاب شهری به حذف ترکیبات آلوده و خطرناک مانند مواد ازته از فاضلاب نیز توجه شود و دستگاه‌های طرح‌شده برای تصفیه فاضلاب شهری باید قادر به حذف ترکیبات تا حد استاندارد باشند.
توسعه صنعتی به دلیل ورود فاضلاب‌های صنعتی به منابع آبی موجب به وجود آمدن مشکلات زیست‌محیطی متعددی شده است و با توجه به اینکه وجود تصفیه‌خانه‌های فاضلاب در شهرک‌ها و نواحی صنعتی می‌تواند در بحث آبگردانی و استفاده دوباره از آب نقش مهم و حیاتی داشته باشد، مجموعه بازار بزرگ ایران در منطقه 22 با طراحی تصفیه‌خانه‌ای پیشرفته و حرفه‌ای، زیرساخت مناسبی جهت تصفیه آب مصرفی و بازگشت مجدد آن به چرخه مصرف را فراهم کرده است.
تصفیه خانة فاضلاب پروژه بازار بزرگ ایران در دو مدول هر یک به ظرفیت 3030 مترمکعب در روز طراحی شده است. مدول 1 برای تصفیه فاضلاب مال، زیر دریاچه و هتل و مدول 2 برای تصفیه فاضلاب طرح توسعة غربی اختصاص یافته است. مقدار آب مصرفی روزانة پروژه بازار بزرگ ایران (مال، زیر دریاچه و هتل) در روز 6333 مترمکعب است.
از این مقدار 4345 مترمکعب توسط شرکت آبفا و 1988 متر مکعب توسط تصفیه خانه تأمین می شود. با توجه به اینکه مقدار 1685 مترمکعب در روز آب شرب نیز تصفیه شده و به مقدار خروجی فاضلاب تصفیه شده اضافه می شود، حدود 30% از آب مصرفی درون پروژه توسط تصفیه خانه محقق می شود که این موضوع به مقدار قابل توجهی در مصرف آب شهری صرفه جویی می نماید. شایان ذکر است که بخشی از فاضلاب تصفیه شده به مصارف آبیاری و بخش دیگر آن برای استفاده در سیستم تهویه مطبوع، آب نمای دریاچه جنوبی و آب نمای محوطة شمالی و باغ ماهان مصرف می شود. این فرآیند سبب صرفه‌جویی قابل‌توجه در مصرف آب تصفیه‌شده شهری است و کمک شایانی به محیط‌زیست منطقه 22 تهران می کند.
سیستم فاضلاب ایران مال از طریق 3 تیپ رایزر  شامل رایزر های فاضلاب سبک، سنگین و چرب به طبقه P2 وصل و  از طریق منهول های ثقلی به تصفیه خانه متصل می شود که این ظرفیت تصفیه فاضلاب یک شهر کوچک مانند شهر نور است. در تصفیه خانه ایران مال فاضلاب به روش MBBR و RO تصفیه می شود.
استفاده از روش RO با تولید غشاهای جدید که می‌توانستند در محدوده وسیعی از pH و دماهای مختلف عمل کنند و نسبت به بسیاری از مواد شیمیایی و بیولوژیکی موجود در آب مقاومت داشته باشند توسعه چشمگیری یافته است. روشRO نسبت به بسیاری از فرآیندهای جداسازی دیگر، همانند تقطیر، استخراج، تعویض یونی و جذب دارای مزایای فراوانی است. در این روش به هیچگونه تغییرات فازی شدید انرژی و یا استفاده از محلول های گرانقیمت جاذب نیازی نیست .طراحی و عملکرد این روش در مقایسه با بسیاری از روش های قدیمی جداسازی راحت‌تر است.

هدف از تصفیه فاضلاب در مجموعه ایران مال:
الف) تأمین شرایط بهداشتی بهتر برای زندگی مردم: فاضلاب‌های شهری همیشه میکروب‌های گوناگون دارند، که قسمتی از آن‌ها را میکروب‌های بیماری‌زا تشکیل می‌دهند که بر اثر تماس انسان با این منابع خطر گسترش این بیماری‌ها بین مردم به وجود می‌آید، با توجه به اینکه روزانه تعداد قابل توجه و چند هزار نفری-احتمالا از مردم از این مجموعه بازدید کرده، وجود تصفیه‌خانه به شرایط بهداشتی مردم کمک شایان توجهی می‌کند.
ب) پاک نگه‌داشتن محیط‌زیست: وارد نمودن فاضلاب‌های تصفیه نشده به محیط‌زیست موجب آلودگی محیط‌زیست شده علاوه بر این مناظر زشت، بوهای ناخوشایند و سرانجام تولید حشرات بخصوص مگس و پشه را به همراه  دارد، با توجه به سیاست‌های مجموعه در راستای حفاظت از محیط‌زیست، وجود چنین تصفیه‌خانه‌ای از ارکان مهم مجموعه است.
ج) بازیابی فاضلاب: با توجه به اینکه فاضلاب‌ها دارای نمک‌های معدنی کمتر از آب دریاهایند و درواقع آب‌های شیرین آلوده اند بنابراین با تصفیه آن‌ها برای آبیاری فضای سبز به‌مراتب ارزان‌تر از شیرین سازی آب دریاهای شور است هم‌چنین به علت وجود مواد کودی در فاضلاب تصفیه‌شده می‌تواند منبع غذایی خوبی برای گیاهان و تقویت زمین کشت زارها باشند. فضای قابل‌توجهی از مجموعه ایران مال را فضای سبز تشکیل می‌دهد که برای آبیاری از آب تصفیه‌شده این مرکز استفاده خواهد شد.
با توجه به موارد گفته شده، طراحی تصفیه‌خانه‌ای پیشرفته برای مجموعه ایران مال مزیت رقابتی پایداری را رقم خواهد زد که کمک شایان توجهی به بحران آب و شرایط زیست‌محیطی منطقه می‌کند.

نویسنده: الهه رضایی

آموزش، کلید موفقیت مجتمع‌های تجاری چند منظوره

بیش از یک دهه است که مقام معظم رهبری، شعار سال را با محوریت مسائل اقتصادی نام‌گذاری می‌کنند. این مسئله حاکی از اهمیت مسائل اقتصادی برای ایشان و ملت بزرگ ایران است. رهبر انقلاب، امسال را به نام «حمایت از کالای ایرانی» نام‌گذاری کرده و پیش از این نیز بارها بر ضرورت حمایت از تولید داخلی تأکید فرموده‌اند. قطعاً یکی از راه‌های برون رفت از وضع کنونی اقتصاد کشور و حل معضل بیکاری بویژه در سطح جوانان تحصیل‌کرده، حمایت از کالاهای تولید داخل است. علی‌رغم اینکه شرط لازم برای خرید کالای ایرانی، مطالعه دقیق و تولید با کیفیت محصولات داخلی است، اما این موضوع به تنهایی نمی‌تواند موجب خرید کالای ایرانی شود و رفتار فروشندگان نیز نقش مهمی در خرید مشتریان و مصرف کنندگان دارد. عرضه کالاها و خدمات، باید متناسب با فرهنگ، شأن و منزلت مشتریان باشد. به عبارت دیگر، آنچه در بازار عرضه، فروش و در تصمیم خریداران نقش اساسی دارد، تنها کیفیت سخت افزاری کالاها و خدمات نیست، بلکه جنبه‌های نرم‌افزاری مانند احترام، مهربانی و صداقت، بسیار مهم و تعیین کننده‌اند. مارک بابچ، صاحب‌نظر عرصه بازاریابی، پس از مشاهده بازارها و فروشگاه‌های مختلف در بسیاری از کشورهای دنیا، در یادداشت‌هایی از اینکه کدام فروشندگان در فروش خود موفق‌تر بوده‌اند و دلایل موفقیت آنها چیست، سخن می‌گوید. او با مشاهده فروشندگان مختلف، نکته‌ای را به روشنی دریافته است: در حالی که کالاها، مخاطبان و قیمت‌ها متفاوت است، اما اصول بازاریابی در آنها یکسان است. مارک می‌گوید؛ در استانبول، فرش فروشی را دیدم که یک فنجان چای با مشتری می‌نوشید و مذاکرات پیرامون خرید و مشخصات فرش، در حین نوشیدن انجام می‌شد و به این ترتیب فروشنده ضمن ایجاد فضای دوستانه، شانس بیشتری برای فروش محصول داشت. در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، مشتری را از فرآیند تولید محصول مطلع می‌سازند. بدین منظور، آنان را از داخل کارخانه و خط تولید عبور می‌دهند تا به فروشگاه برسند. البته این روش برای تمام محصولات امکان‌پذیر نیست، اما آشنایی مشتریان با مراحل تولید محصولاتی مانند پوشاک، صنایع دستی و یا صنایع غذایی بسیار مؤثر است. امروز در کشورهای پیشرفته، عوامل موفقیت در کسب و کار که بعضی از آنها در بالا گفته شد، به‌طور جدی و مستمر آموزش داده می‌شود. به‌کارگیری آموزش‌های مربوط به کسب و کار در مجتمع‌های تجاری موجب افزایش سهم بازار، پیروزی در میدان رقابت، رونق و توسعه اقتصادی، اشتغال‌زایی و رفاه اجتماعی می‌شود. اما اکثر کشورهای توسعه نیافته از نبود آموزش‌های کسب و کار که مطابق با فرهنگ بومی مشتریان و مصرف کنندگان باشد، رنج می‌برند. دبی مال بزرگ‌ترین مرکز خرید جهان است که در شهر دبی، امارات متحده عربی ساخته شده‌است. این مرکز خرید، بخشی از پروژه ۲۰ میلیارد دلاری برج خلیفه، بلندترین سازه جهان است و بیش از ۱۲۰۰ فروشگاه دارد. این مجتمع تجاری در نوامبر ۲۰۰۸ برای مردم بازگشایی شد و با مغازه‌های بزرگ و جذاب، ساکنان شهر دبی، شهرهای مجاور مثل ابوظبی و شارجه و همچنین کشورهای اطراف را به این محل می‌کشاند تا تفریحی کامل و متفاوت را تجربه کنند. تفریح در این مرکز تنها با پرداخت پول نیست و می‌توان بلندترین برج جهان، آب نمای زیبا، آکواریوم و خیابان مد را به‌طور رایگان بازدید کرد. نکته دیگری که بر جذابیت این مجتمع تجاری افزوده، وجود یک نظام هدف‌مند و برنامه‌ریزی شده برای استقبال، راهنمایی و هدایت گردشگران است. به‌طوری که اطلاع‌رسانی و ترغیب بازدیدکنندگان به تماشای قسمت‌های مختلف به وضوح دیده می‌شود. آنچه در بازدیدهای وسیع اتفاق می‌افتد، ارتباط با برندهای مختلف و خرید محصولات و کالاهای متفاوت است و این نشان دهنده آموزش صحیح به کارکنان و قدرت‌نرم افزاری این مجتمع تجاری است. متأسفانه در ایران تا‌به‌حال برنامه‌ای برای آموزش‌های بومی در زمینه کسب و کار وجود نداشته است و شأن ایرانی- اسلامی مشتریان حفظ نمی‌شود. در بسیاری از مجتمع‌های تجاری تنها به فروش و کسب سود بدون حفظ احترام و منزلت مشتریان توجه می‌شود. این درحالی است که در اصول بازاریابی، مشتریان باید نسبت به فروشگاه‌ها، برندها، کالاها و خدمات احساس مالکیت، اعتماد و تعصب داشته باشند تا با وفاداری خود، سود مادی و معنوی ایجاد کنند. 

بازار بزرگ ایران – ایران مال- در غرب تهران تنها مجتمع چند منظوره تجاری، رفاهی، خدماتی، تفریحی، ورزشی و گردشگری است که برای ارج نهادن به بازدیدکنندگان، مشتریان و مصرف کنندگان، توجه ویژه‌ای به فرهنگ ایرانی- اسلامی دارد و دوره‌هایی را برای آموزش مدیریت و رفتار کارکنان برگزار می‌کند. این مجتمع تجاری بر این باور است که در سال خرید کالای ایرانی، علاوه بر حمایت از کالای ایرانی، باید فرهنگ، تمدن، انگیزه و اندیشه ایرانی مورد توجه قرار گیرد و این تنها با رویکرد علمی و با هدف تکریم مشتریان تحقق خواهد یافت. ایران‌مال به عبارت «مشتریان ما، پادشاهند» باور دارد و می‌کوشد تا خدمات شایسته به پادشاهان دنیای کسب و کار ارائه کند. به نظر می‌رسد تقدیر از اقدامات شایسته چنین مجتمع‌هایی و الگوبرداری از این رویکرد علمی، بنیادین و راهگشا، می تواند اصناف و اتحادیه‌ها را تشویق به گذراندن دوره‌های آموزشی مشتری‌مداری مطابق با فرهنگ ایرانی- اسلامی نمایند. امید است وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به عنوان متولی دوره‌ها و پودمان‌های آموزشی، برنامه‌ای جامع و مدون برای برون رفت از رکود اقتصادی تهیه و ارائه کند. دوره‌هایی که پاسخگوی شأن و منزلت مشتریان و مصرف کنندگان ایرانی باشد. انشاءالله

شاهین منصوری- کارشناس رسانه

راهکارهای حمایت از تولید داخلی

آیا تا به حال فکر کرده اید که خرید کالاهای خارجی و قاچاق تا چه حد به صنعت و اقتصاد داخلی لطمه می‌زند؟ آیا تا به حال فکر کرده اید که عدم حمایت از کالای داخلی منجر به نابودی اقتصاد کشور می شود؟

پژوهش خبری صدا وسیما:آیا تا به حال فکر کرده اید که خرید کالاهای خارجی و قاچاق تا چه حد به صنعت و اقتصاد داخلی لطمه می‌زند؟ آیا تا به حال فکر کرده اید که عدم حمایت از کالای داخلی منجر به نابودی اقتصاد کشور می شود؟

اما واقعا دلیل خرید کالای خارجی چیست؟ شاید به توان ریشه های آن را در تجمل گرایی و مدگرایی کاذب و دلخوشی به برندها یافت. دلیل گرایش مصرف کنندگان به کالای خارجی این است که تولید ملی ما نتوانسته به لحاظ قیمت و کیفیت نیازهای مصرف کننده ایرانی را برآورده کند و در این بین نقش دولت فرهنگ سازی و حمایت از تولید کنندگان داخلی است که بی شک به تنهایی نمی تواند صنعت و تولید کشور را نجات دهد.

تولید ملی مقدمه ای خواهد بود بر اشتغال زایی و کارآفرینی و افزایش بهره وری در تمامی عرصه ها و همچنین باعث بهبود وضعیت اجتماعی، زندگی مردم و و همچنین کاهش نرخ تورم و اثرات مثبت در اقتصاد که منجر به رشد و ترقی کشورمان خواهد شد.

بررسی راهکارهای حمایت از کالای ایرانی

تولید کنندگان خود نیز با استفاده از روشهای نوین بازاریابی و استفاده از تکنولوژیهای جدید بسته بندی و نوآوری در ارائه محصولات و بومی سازی محصولات و همچنین در کنار آن به اندیشه جهانی کردن محصول و استفاده از راهکارهای کاهش قیمت تمام شده و به روز بودن محصولات و انطباق آن با استاندارد های جهانی و ایجاد جذابیت در ارائه محصولات و تنوع در ارائه آن و فدا نکردن کیفیت در قبال کمیت که خود می تواند ضربه ی بزرگ بر این عرصه بگذارد توجهی خاص داشته باشند.

ضرورت حمایت ملت ایران از چرخه های تولیدی و کالای ایرانی راه حل اساسی برحرکت و جهش اقتصاد کشور است. موضوعی که با رویکرد خرید کالای ایرانی می توان حمایت از کار و سرمایه ایرانی را تحقق بخشید و با رفتاری مثبت نسبت به ارتقاء کیفیت و بهره تولیدات داخلی نیز گامی اساسی را اعمال نمود. دراین رویکرد توجه به خرید کالاهای مورد نیاز از بازار داخلی و تولید ملی بعنوان گام اساسی درحمایت از چرخه های تولید و درخواست بجای مردم برای بهبود کیفیت و ارتقاء اجناس ایرانی می باشد.

یکی از پیش نیازهای این مسیر برای رسیدن به نتیجه مطلوب، زمینه سازی ذهنی و فرهنگی برای اقشار مختلف جامعه و تبلیغات در خصوص حرکت های جهادی و تغییر الگوهای مصرفی کنونی جامعه می باشد. امروز هر فردی از اعضای جامعه باید بداند که در فعالیتهای خود باید به ارتقاء بهره وری و افزایش همت و کارایی اقدام نماید، تا کشور به اهداف تعریف شده در چشم انداز بیست ساله نظام برسد و شکوفایی در همه ابعاد ملی تحقق یابد. نهادینه شدن حرکت های جهادی مهم ترین اصل در افزایش تحقق تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی و پیشرفت در ظرفیت های خدماتی و تولیدی کشور است. چرا که بهره وری حاصل و برآیند کارایی و اثربخشی است حال اینکه همه می دانیم که سطح بهره وری در کشور ما بسیار پایین است و این بدون شک به الگوی رفتاری برخاسته از فرهنگ عمومی که طی سالیان سال در لایه های مختلف جامعه نهادینه شده است برمی گردد و لذا باید با کار و تلاش چنانکه در آموزه های دینی آمده است، در سطوح مختلف به صورت عملی و نه شعاری حرکت های جهادی معنی و مفهوم سازی شده و بعنوان یک ارزش و فرهنگ ملی ضرورت تولید ملی، حمایت از آن نهادینه شود.

از دیگر راهکارها در مسیر تولید ملی و حمایت از کالای ایرانی جلب مشارکت مردم و افزایش آگاهی های آنان نسبت به رابطه افزایش مشارکت مردم در سرمایه گذاری های تولیدی و ارتقاء کارایی و ایجاد رفاه در جامعه می باشد. پیشرفت اقتصادی در جامعه از کارهایی انجام شدنی است که هریک از اعضای جامعه با مشارکت و ملزم نمودن خود به عملیاتی شدن آن، منابع عظیمی را برای ایران عزیز حاصل خواهند نمود. لذا مردم با مشارکت و سرمایه گذاری در بسترهای تولیدی کشور می توانند گامی اساسی در این مسیر را اعمال نمایند.

هرچه سطح آموزش بالاتر رود اهمیت و درک از حمایت و تولید ملی باعث می شود که مردم بهتر از قبل بتوانند آن را درک کنند. از این رو این مسئله نیازمند آموزش های منطبق بر نیازمندی ها در سطح جامعه می باشد، آموزش ها باید براساس نیازسنجی، آینده نگری، تخصصی سازی و نیاز آفرینی در جامعه استوار باشد تا کارایی خود را در بطن جامعه داشته باشد و عطش و نیازهای جامعه را بویژه در حوزه های اقتصادی و نیازهای تولیدی کشور برطرف سازد.

استفاده و بهره گیری از برنامه های تلویزیونی و رسانه های تبلیغات محیطی در راستای تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی و تبیین نتایج و پیامدهای حاصل از این آرمان ملی بسیار حائزاهمیت می باشد. در واقع رسانه ملی از طریق تبلیغات و فرهنگ سازی رسانه های تبلیغات محیطی می تواند تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی را به عنوان یک طرح ملی و مطالبه عمومی در جامعه به تصویر کشانده و اهمیت و ضرورت آن را با اثرگذاری غیرقابل انکار آثار نمایشی و تبلیغاتی تبیین نماید.نقد و بررسی کمپین حمایت از تولید کالاهای داخلی در بیشتر شهرستان ها به ویژه مشهد نقش به سزایی در حمایت از کالای داخلی داشته است.

کلام آخر

احساس مسئولیت نسبت به سرنوشت کشور و کل آحاد جامعه امری درونی و با ارزش است که مردمان آن کشور برای توسعه و تعالی میهن خود متعهدانه می کوشند منافع ملی را بر منافع شخصی، گروهی و سازمانی ترجیح می دهند.ضروری است مسئولان فرهنگی، رسانه های گروهی و مراکز آموزشی در تقویت مسئولیت پذیری و تعهد ملی در جامعه تلاش نمایند. چرا که بین تعهد ملی و تلاش و حرکت های جهادی در راستای تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی رابطه معناداری وجود دارد. تعهد ملی سرمایه گذاری ملی و حمایت از سرمایه ملی را فراهم خواهد نمود.

پژوهش خبری// نویسنده مسئول دکترستاره فیروزی، دانشجوی دکترای روانشناسی تربیتی

کارآفرینی چیست، کارآفرین کیست؟

کارآفرینی موضوعی است که از اواخر قرن بیستم مورد توجه محافل آموزشی کشورهای جهان قرار گرفته است. بررسی تاریخ ادبیات کارآفرینی مؤید آن است که این واژه اولین بار در تئوری های اقتصادی و توسط اقتصاد دانان ایجاد شده و سپس وارد مکاتب و تئوری های سایر رشته های علوم گردیده است.

کانتیلون (1755) که ابداع کننده واژه کارآفرینی است، کارآفرین را فردی ریسک پذیر می داند که کالا را با قیمت معلوم خریداری می کند و با قیمت نامعلوم می فروشد. جین بپنتیست سی کارآفرین را هماهنگ کننده و ترکیب کننده عوامل تولید می داند اما ویژگی خاصی را برای او در نظر نمی گیرد. به عبارت دیگر فردی باید عوامل تولید (زمین، نیروی کار و سرمایه) را جهت تولید، تجارت یا ارائه خدمات ترکیب کند که به این شخص "کارآفرین" و به کار او "کارآفرینی" گفته می شود.

یکی دیگر از تعاریف کامل و جامع کارآفرینی توسط شومپیترارائه شده است. وی در کتاب خود با عنوان "ئئوری توسعه اقتصادی" بین مفهوم واژه نوآوری و اختراع تفاوت قائل شده است و نوآوری را استفاده از خطرپذیری اختراع برای ایجاد یک محصول یا خدمت تجاری می داند. به نظر وی نوآوری عامل اصلی ثروت و ایجاد تقاضاست. بنا بر این کارآفرینان مدیران یا مالکانی هستند که با راه اندازی یک واحد تولیدی- تجاری از اختراع بهره برداری می کنند.

با توجه به تعاریف ارائه شده در این خصوص می توان گفت کارآفرین کسی است که:
- کار و شغل ایجاد کند.
- خوداشتغالی و دیگر اشتغالی ایجاد کند.
- ارزش افزوده ایجاد کند.
- محصولات یا خدمات جدید به وجود آورد.
- خلاقیت و نوآوری کاربردی داشته باشد.
- با خطرپذیری، فعالیت های تولیدی و اقتصادی انجام دهد.
- نیازها را شناسایی و آنها را برآورده سازد.
- فرصت ها را به دست آورد ها تبدیل کند.
- منابع و امکانات را به سوی هدف هدایت کند.
- برای تقاضاهای بالقوه محصول بیافریند (پیش بینی در عرضه و تقاضا).
- ایده خلاق را به ثروت تبدیل کند.

انواع کارآفرینی

در یک نگاه کلی می توان کارآفرینی را به دو نوع اساسی تقسیم نمود. کارآفرینی فردی و کارآفرینی سازمانی. اگر نوآوری و ساخت محصولی جدید یا ارائه خدماتی نو با توجه به بازار، حاصل کار فرد باشد؛ آن را کارآفرینی فردی و اگر حاصل تلاش یک تیم در سازمانی باشد؛ آن را کارآفرینی سازمانی می نامند.
بسیاری از کارآفرینان کار خود را در قالب ایجاد شرکت های کوچک و متوسط (SMEها) شروع می نمایند. این شرکت ها سهم به سزایی در توسعه صنایع پیشرفته وایجاد اشتغال داشته و نسبت به شرکت های بزرگ از انعطاف پذیری بالایی برخوردارند. لذا بسیاری از دولت ها متقاعد شده اند که باید بستر رشد را برای واحدهای کوچک و متوسط در قالب انکوباتورها (مراکز رشد فناوری)، پارک های صنعتی و فناوری فراهم نمایند و آنها را تا زمانی که بتوانند به صورت یک شرکت مستقل وارد بازار شوند، حمایت کنند. در کشورهای جنوب شرقی آسیا 95% کل بنیادهای اقتصادی و صنعتی کشورها را SMEها تشکیل داده و به عنوان رکن اساسی در اقتصاد و اشتغال این کشورها تاثیرگذارند.

مشارکت فناوری اطلاعات در کارآفرینی

امروزه روشن شده است که اطلاعات و ارتباطات دو قدرت مهم هستند. این دو هم خود ارزش دارند و هم ارزش بوجود می‌آورند. فردی که از بازراهای مختلف و قیمت اجناس در آن بازراها اطلاع داشته باشد یا از گذشته و آینده بازار باخبر باشد، تصمیمات بهتری را برای رسیدن به سود بیشتر می تواند بگیرد. اطلاعات علاوه بر ارزش ذاتی، جنبه دیگری دارد که به دانش منتهی می‌شود و در مکانیزم تصمیم‌گیری و انجام بهتر آن اثر می‌گذارد. ارتباطات نیز مانند اطلاعات ارزشمند بوده و ارزش افزوده‌ای متناسب با اندازه و نوع ارتباطات نصیب افراد می‌کند.
اطلاعات و ارتباطات دو ابزار اساسی مورد نیاز هر فعالیت کارآفرینی هستند. کارآفرینی در انزوا و بدون حمایت نهادها، سازمان‌ها و انسان‌ها امکان‌پذیر نیست. کارآفرینی مستلزم کشف یک نیاز اجتماعی است. و کشف نیازهای اجتماعی به شناخت اجتماع، نیازهای آن و بافت فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی آن وابسته می‌باشد. در شناسایی نیاز هر فعالیت کارآفرینانه، ایده‌پرداز یا تئوریسین می‌بایست نسبت به محیط بینش و بصیرت داشته باشد و بداند چه راه‌حل‌هایی برای رفع‌آن نیاز، در نقاط دیگری از دنیا ارائه شده است. بنابراین اطلاعات و دانش مانند ارتباطات از ملزومات هر فعالیت کارآفرینی است.

فناوری اطلاعات و در رأس آن اینترنت شرایط تازه‎ای را پدید آورده است که در آن تولیدکنندگان، تامین‎کنندگان، فروشندگان و مشتریان، و تقریباً همه عوامل دست‎اندرکار یک چرخه اقتصادی قادرند در یک فضای مجازی مشترک با یکدیگر در ارتباط باشند و به تبادل اطلاعات، خدمات، محصولات و پول بپردازند. اینترنت تئوری‎ها و نظریات جدیدی را به میان آورده است که یکی از آنها اشتغال پیوسته است.
در این نوع اشتغال فرد شاغل کار خود را با استفاده از امکانات رایانه ای انجام می دهد و حاصل کار را (که می تواند محصولی مانند یک نرم افزار یا خدمتی نظیر کاوش باشد) از طریق اینترنت در اختیار کارفرما یا مشتریان قرار می دهد. جالب تر آنکه دریافت دستمزد یا پرداخت مبالغ نیز با استفاده از اینترنت و از طریق مجاری اعتباری اینترنتی نظیر حسابهای اینترنتی و کارتهای اعتباری صورت می گیرد. مجموعه این فعالیت ها و تعاملات در قالب آنچه که امروزه تجارت الکترونیک نامیده می شود، قابل بررسی است.

در حقیقت تجارت الکترونیکی یکی از نمودها و کاربردهای ویژه فناوری اطلاعات است و هم اکنون حجم وسیعی از تعاملات بازرگانی در کشورهای پیشرفته به شیوه الکترونیکی صورت می‎پذیرد. بر اساس آمارهای رسمی اعلام شده، تجارت الکترونیکی آمریکا طی سال 2002 بالغ بر 6/1 هزار میلیارد دلار بوده است که پیش بینی می‎شود در سال 2006 به 1/7 هزار میلیارد دلار برسد. تجارت الکترونیکی مالزی در سال 2002، 7/13 میلیارد دلار بود که پیش بینی می شود در سال 2006 به بیش از 158 میلیارد دلار خواهد رسید . بدیهی است که رسیدن به چنین حجم‎های دلاری در تجارت الکترونیکی بر اساس برنامه‎ریزی‎ و استفاده از فرصتهای تجاری امکانپذیر خواهد بود.
شرکت‌هایی مانند Yahoo، eBay،Amazon و دیگران در مدت کوتاهی توانسته‌اند ارزش بسیاری را کسب نمایند. آمارها نشان می‌دهد که در طی 5 سال آخر قرن گذشته ارزش برخی از این شرکت‌ها بیش از 200 برابر شده است. کارآفرینی در اینترنت به این موارد خلاصه نمی‌شود و موارد بسیاری خصوصاً در زمینه نرم‌افزارهای مبتنی بر شبکه و همچنین محتویات شبکه وجود دارد. کارآفرینی در شیوه‌های جذب مشتریان اینترنتی، بازاریابی اینترنتی، همکاری‌ها و شبکه‌های مجازی، واقعیت مجازی، آموزش و کار از راه دور و ... همه و همه گستردگی کارآفرینی در عصر اطلاعات را نشان می‌دهند.

اینترنت شبکه‌ای مجازی است که تا حد زیادی مستقل از محل می باشد. این شبکه بازاری بدون مرز است که می‌توان به راحتی در آن تجارت نمود. برای این منظور می‌بایست افراد کارآفرین با ایده‌هایی نو، شرکت‌هایی اینترنتی را تاسیس کنند و پس از مدتی که ارزش فوق‌العاده‌ای یافتند آنها را بفروشند.
گسترش روز افزون اینترنت در عرصه های گوناگون خدمات که بر مبنای پیدایش نیازهای جدید صورت می گیرد، سبب شده است تا هر روز افراد بیشتری جذب این بازار کار مجازی شوند و شانس خود را در یافتن مشاغل مناسب امتحان کنند. مؤسسات، سازمانها و نهادهای خصوصی و دولتی در همه کشورها بر آن شده اند تا معرفی محصولات و خدمات خود را در بستر اینترنت انجام دهند، از این رو اولین نیازی که فرا روی آنها قرار می گیرد؛ مراجعه به افرادی است که از دانش و مهارت کافی برای انجام چنین فعالیت هایی برخوردار باشند. طبیعی است که امروز نمی‎توان مؤسسه‎ای را عاری از متخصصان فناوری اطلاعات یافت. ورود رایانه و فناوری‎های مرتبط با آن به بازار کار و تجارت و کاربرد روز افزون تعاملات اینترنتی سبب شده است که بازاری دائمی برای متخصصان فناوری اطلاعات به وجود آید. بنا براین فناوری اطلاعات به عنوان یک پدیده به نوبه خود سبب کارآفرینی در حوزه های مختلف گردیده است.

ویژگی های مؤثر فناوری اطلاعات در کارآفرینی

فناوری اطلاعات با برخورداری از ویژگی ها و قابلیت های مختلف توانسته است انعطاف پذیری شایان توجهی را در زمینه کارآفرینی از خود نشان دهد. همین ویژگی ها سبب افزایش کارایی این فناوری در امر کارآفرینی و ایجاد اشتغال شده اند. در یک نگاه کلی می توان به برخی از این ویژگی ها اشاره نمود:

افزایش سرعت

محاسبه و پردازش سریع اطلاعات و انتقال فوری آن، زمان انجام کار را کاهش و در نتیجه بهره‌وری را افزایش می‌دهد. فناوری اطلاعات امکان جستجو و دستیابی سریع به اطلاعات را نیز فراهم می‌کند.

افزایش دقت

در مشاغل مبتنی بر انسان دقت انجام کار متغیر است؛ درحالیکه فناوری اطلاعات دقتی بالا و ثابت را تامین و تضمین می‌کند. در انواع فعالیت‌های پردازشی و محاسباتی دقت کامپیوتر به مراتب بیشتر از انسان است.
کاهش اندازه فیزیکی مخازن اطلاعات

با توسعه فناوری اطلاعات و بکارگیری آن دیگر لزومی به حمل و نگهداری حجم زیادی از کتاب‌های مرجع تخصصی وجود ندارد. به راحتی می‌توان در هر دیسک فشرده اطلاعات چندین کتاب را ذخیره نموده و یا آنکه منابع مورد نیاز را از طریق شبکه‎های رایانه‎ای دریافت نمود.

رفع برخی از فسادهای اداری

استفاده از فناوری اطلاعات شفافیت در انجام کارها را افزایش می‌دهد و بسیاری از واسطه‌ها را حذف می‌کند. این دو مزیت کلیدی منجر به رفع برخی از فسادهای اداری خصوصاً در سطوح پایین می‌شوند.
ایجاد امکان کار تمام وقت

به کمک فناوری اطلاعات بسیاری از استعلام‌ها و مراجعات افراد و غیره از طریق شبکه‌های کامپیوتری و به صورت خودکار انجام می‌گیرد. بنابراین می‌توان به صورت بیست و چهار ساعته از آن بهره گرفت.
ایجاد امکان همکاری از راه دور

مخابرات، تلفن، تله کنفرانس، ویدئو کنفرانس و همچنین سیستم‌های همکاری، EDIو غیره نمونه‌هایی از کاربردهای فناوری اطلاعات در این زمینه هستند.
کاهش هزینه‌های سیستم یا سازمان

با توجه به موارد فوق به خصوص افزایش سرعت که باعث انجام تعداد کار بیشتر می‌شود و انجام کار تمام‌وقت، بهره‌وری سیستم افزایش می‌یابد و در نتیجه باعث کاهش مقدار زیادی از هزینه‌ها می‌گردد.
وضعیت فعلی و آینده در بازار کار فناوری اطلاعات

گزارشی که اخیراً توسط مجمع فناوری اطلاعات آمریکابرای سال 2003 تهیه و ارائه شد، روشن ساخت در آینده تقاضا برای نیروی کار فناوری اطلاعات (IT) در کشورهای در حال رشد رو به فزونی خواهد گذاشت و در کشورهای پیشرفته کاهش خواهد یافت. همچنین در گزارش مذکور آمده است که تفاوتهای چشمگیری میان روشهای شرکت های IT و غیر IT در رسیدگی به نیازهای نیروی کار وجود دارد، از جمله تمایل به صادر نمودن متخصصان معینی از مشاغل IT به کشورهای خارجی.

در حال حاضر از هر 10 نفر کارمند IT ، 9 نفر در بانکها، شرکت های بیمه، کارخانه های تولیدی و دیگر سازمانهای غیر IT کار می کنند. بررسی جدیدی که توسط مجمع فوق الذکر به عمل آمده است، نشان می دهد که نه تنها اکثریت کارکنان IT در خارج از صنعت IT فعالیت دارند، بلکه دیدگاه و امیدهایی که از دو گروه کارکنان IT و غیر IT وجود دارد، کاملًا متفاوت است. در سالهای گذشته مشاغل IT با یک ضریب رشد دو رقمی به عنوان راهی برای پیشرفت مطرح بودند، حداقل برای کسانی که به دنبال سریع ترین روش استخدام بودند. اکنون نسبت به سالهای قبل چیزهای زیادی تغییر کرده است، حتی اقتصاد هم روند بهبود خود را خیلی آرام و به تدریج طی می کند.

امکان استخدام خارج از صنعت IT مطمئن تر به نظر می رسد و به آشفتگی کمتری دچار می شود. شرکتهای غیر IT استعداد بیشتری در استخدام نیروی کار مطابق برنامه های خود دارند و مشاغل را به ندرت به خارج از کشور منتقل می کنند، ضمن آنکه روند افزایش حقوق در آنها طبیعی تر است و پرداخت ما به التفاوت یا مساعده به پرسنلشان را قطع نمی کنند.
واقعیت در آمریکا این است که شرکت های IT 41219 نفر از کارمندان خود را بین فصل اول سال 2002 و فصل اول سال 2003 اخراج کردند که این رقم در مورد شرکتهای غیر IT بالغ بر 438924 بود. استخدام در شرکتهای IT طی یک دوره 12 ماهه همچنان ناچیز بود. این داده ها به معنای آن هستند که نیروی کار IT در کشورهای پیشرفته و صنعتی در حال ثبات و استقرار است.

بازار نرم مشاغل IT نشان دهنده این حقیقت بوده است که از هر چهار شرکت سه شرکت می گویند طی دوازده ماه گذشته تغییری در پرداخت حقوق کارکنان IT خود نداشته اند. 76 درصد از شرکت های غیر IT و 49 درصد از شرکت های IT که این تغییر را داده اند، می گویند طی سال گذشته پرداخت ها را افزایش داده اند. فقط 8 درصد از شرکت ها که دست به کار شده اند، می گویند که طی 12 ماه گذشته پرداختهایشان همچنان در سطح پایینی قرار داشته است. شرکت های IT بیش از 20 برابر بیشتر از این رقم نسبت به شرکت های غیر IT سهم داشته اند. 17 درصد از شرکتها می گویند که برای تغییر در پرداخت ها برنامه ریزی کرده اند و این کار را در ارتباط با کارکنان IT طی 12 ماه آینده انجام خواهند داد. 65 درصد از شرکتهای IT می گویند دستمزدها را افزایش خواهند داد، در حالیکه 11 درصد می گویند حقوقها را کاهش خواهند داد.

_{اما در کنار این واقعیت ها افق های امید بخشی نیز به چشم می خورند. همانطور که اقتصاد تعداد فزاینده ای از متقاضیان واجد شرایط کار را به وجود آورده است، مدیران کارفرما نیز می توانند در پرکردن مشاعل خود آزادی انتخاب بیشتری داشته باشند. در اواخر دهه 1990 و در بازارهای رقابتی، کارفرمایان بیشتر مایل به دادن آموزش رسمی و گرفتن تجربه مشخص کاری بودند. با نرمتر شدن بازار، کارفرمایان نیز بیشتر مایل به جذب آموزش و تجارب کاری ویژه شدند. اکنون شرکتها می خواهند مشاغل IT خود را به چند دلیل به خارج از کشور منتقل کنند. این دلایل شامل نیاز به بومی سازی گسترده محصولات و خدمات، توانایی استفاده از اختلافات زمانی و جغرافیایی برای ایجاد شیفت های دوم یا سوم کاری به عنوان وسیله ای جهت باز نگه داشتن بازارها و نیز یک استراتژی برای کاهش هزینه ها می باشد. از آنجایی که طبیعت شرکت های خارجی جمعیت های نیروی کاری IT را بیش از گذشته پیچیده ساخته است، تعادل سنتی میان هزینه و کیفیت به تدریج از میان می رود. در نتیجه، توسعه خارجی مشاغل بیشتر به عنوان یک گزینه مطرح می شود و کارفرمایان بیشتری این راه حل را در ارتباط با انواع بیشتری از مشاغل IT در نظر می گیرند.}

نتیجه گیری

ملاحظه شد که فناوری اطلاعات تحولات زیادی در کلیه فعالیت‌های اجتماعی ازجمله کارآفرینی بوجود آورده و به عنوان مهمترین ابزار کارآفرینی مدرن مورد توجه قرار گرفته است. همچنین کارآفرینی در فناوری اطلاعات پهنه وسیعی برای فعالیت دارد. کارآفرینی لازمه توسعه فناوری و توسعه فناوری بستر کارآفرینی است. بنابراین با یک تعامل دو سویه میان این دو مواجه هستیم و بر اساس اهمیت نقش بسترساز کارآفرینی، وظیفه نهاد های مسئول مدنی و اجتماعی مشخص می‌شود. دولتها باید بستر کارآفرینی در حوزه فناوری اطلاعات که همان شبکه‌های ارتباطی و اطلاعاتی می‌باشد را توسعه دهند و تقویت کنند و امکان دسترسی آسان همگان به این شبکه‌ها را فراهم نمایند. ضمن اینکه فرهنگ استفاده از شبکه‌ها را ایجاد کرده و گسترش دهند و قوانین و مقررات لازم را تدوین و اجرا نمایند.
از سوی دیگر در بخشهای خصوصی شرکت های IT در حال افزایش کارکنان پشتیبانی فنی هستند و این نشان دهنده آن است که همواره در ارتباط با محصولات یا برنامه های جدید نیازمند نیروهای انسانی تازه نفس هستند. این گونه فعالیتها علاوه بر آنکه سبب رشد سرمایه IT می شوند، جذب منابع انسانی را نیز در پی دارند. بنابراین به نظر می رسد این شرکت ها بتوانند فراتر از اهداف استخدامی خود بروند و سهم بیشتری در کارآفرینی داشته باشند. همچنین انتقال مشاغل IT به خارج می تواند به عنوان یکی از قابلیت های بالقوه بازار کار فناوری اطلاعات در نظر گرفته شود.